Trong lĩnh vực kiến trúc cảnh quan, quy hoạch cảnh quan là một phần trong đó. Nhắc đến quy hoạch cảnh quan, người ta thường nghĩ đến quy hoạch cảnh quan ở quy mô lớn như khu đô thị. Cùng Mein Garten tìm hiểu những thông tin về quy hoạch cảnh quan đô thị.
Quy hoạch cảnh quan đô thị là gì?
Căn cứ theo Khoản 4 Điều 3 Luật Quy hoạch đô thị: “Quy hoạch đô thị là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị, được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch đô thị.”
Cảnh quan đô thị có thể được hiểu là một không gian cụ thể có nhiều hướng ở trong đô thị (không gian trước tổ hợp kiến trúc, quảng trường, đường phố, hè, đường đi bộ, công viên, vườn cây, vườn hoa, kênh, rạch quanh đô thị…) và không gian sử dụng chung thuộc đô thị.
Việc quy hoạch cảnh quan đô thị là quá trình lập kế hoạch và thiết kế các không gian ngoài trời, công viên, và các khu vực công cộng trong đô thị nhằm tạo ra môi trường sống chất lượng cao cho cộng đồng.
Tầm quan trọng của quy hoạch cảnh quan đô thị
Quy hoạch cảnh quan đô thị quan trọng trong việc phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sống của người dân. Khi quy hoạch đô thị cần đánh giá đến giá trị về môi trường, kinh tế, xã hội, và văn hóa.
Cải thiện môi trường sống
Quy hoạch cảnh quan đô thị bao gồm thực hiện bảo vệ môi trường, phân bố cây xanh và các yếu tố tự nhiên trong đô thị. Cây xanh và các yếu tố thiên nhiên giúp và hấp thụ khí CO2, cung cấp oxy, và lọc bụi mịn, cải thiện chất lượng không khí trong đô thị. Mảng xanh trong đô thị còn làm giảm ô nhiễm tiếng ồn, giúp điều hòa nhiệt độ, giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị. Điều này góp phần làm giảm nhu cầu sử dụng năng lượng.
Không gian xanh và khu vực cộng đồng tạo ra môi trường vui chơi, thư giãn, và giải tỏa năng lượng cho dân cư, cải thiện sức khỏe thể chất.
Xem thêm: Top 10 công ty thiết kế cảnh quan sân vườn uy tín, chuyên nghiệp
Phát triển kinh tế bền vững
Các khu vực có cảnh quan đẹp và hạ tầng xanh được quy hoạch tốt thường thu hút đầu tư và thương mại từ cư dân, nhà đầu tư. Những khu vực này thường được quy hoạch với môi trường sống chất lượng cao, hạ tầng giao thông thuận lợi, gần các tiện ích sống. Chính vì thế, khu vực được quy hoạch đô thị tốt có giá trị bất động sản cao hơn, từ đó kích thích phát triển kinh tế. Quy hoạch đô thị tốt còn có thể hỗ trợ vấn đề xã hội: giãn dân khu vực trung tâm, giảm áp lực cho đô thị, giải quyết vấn đề chỗ ở cho nhiều người.
Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học
Quy hoạch đô thị phải gắn liền với bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học tự nhiên. Quy hoạch đô thị cung cấp giải pháp bảo vệ các loài động thực vật của địa phương và tạo ra môi trường sống bền vững với con người.
Phản ánh văn hóa lịch sử của địa phương
Cảnh quan của một đô thị là bộ mặt của đô thị, phản ánh văn hóa đời sống và con người nơi đây. Cảnh quan cần được quy hoạch cho phù hợp với các công trình công cộng, kiến trúc xanh. Thiết kế cảnh quan có thể được phát triển sự sáng tạo dựa trên di sản văn hóa, từ đó tạo nên nét riêng biệt cho đô thị.
Cảnh quan đô thị đẹp còn đóng vai trò nâng cao thẩm mỹ của không gian sống, hình thành phong cách và giá trị văn hóa của đô thị.
Các loại quy hoạch đô thị
Luật Quy hoạch đô thị 2009 (sửa đổi bổ sung 2018) quy định trong Điều 18, quy hoạch đô thị bao gồm:
– Quy hoạch chung được lập cho thành phố trực thuộc trung ương, thành phố thuộc tỉnh, thị xã , thị trấn và đô thị mới;
Trong đó, Điều 3 Luật Quy hoạch đô thị có giải nghĩa: “Quy hoạch chung là việc tổ chức không gian, hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở cho một đô thị phù hợp với sự phát triển kinh tế – xã hội của đô thị, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững.”
– Quy hoạch phân khu được lập cho các khu vực trong thành phố, thị xã và đô thị mới;
Quy hoạch phân khu được định nghĩa là “việc phân chia và xác định chức năng, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch đô thị của các khu đất, mạng lưới công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội trong một khu vực đô thị nhằm cụ thể hoá nội dung quy hoạch chung.”
– Quy hoạch chi tiết được lập cho khu vực theo yêu cầu phát triển, quản lý đô thị hoặc nhu cầu đầu tư xây dựng.
Cũng theo Điều 3 Luật quy hoạch đô thị 2009, “Quy hoạch chi tiết là việc phân chia và xác định chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch đô thị, yêu cầu quản lý kiến trúc, cảnh quan của từng lô đất; bố trí công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội nhằm cụ thể hoá nội dung của quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chung.”
Yêu cầu đối với quy hoạch đô thị
Yêu cầu đối với quy hoạch đô thị được quy định đầy đủ trong Điều 6 Luật Quy hoạch đô thị (sửa đổi, bổ sung 2018), cụ thể như sau:
- Cụ thể hoá Định hướng quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị quốc gia và các quy hoạch vùng liên quan; phù hợp với mục tiêu của chiến lược, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh; bảo đảm tính thống nhất với quy hoạch phát triển các ngành trong phạm vi đô thị; bảo đảm công khai, minh bạch và kết hợp hài hoà giữa lợi ích quốc gia, cộng đồng và cá nhân.
- Dự báo khoa học, đáp ứng được yêu cầu thực tế và phù hợp với xu thế phát triển của đô thị; tuân thủ quy chuẩn về quy hoạch đô thị và quy chuẩn khác có liên quan.
- Bảo vệ môi trường, phòng ngừa hiểm hoạ ảnh hưởng đến cộng đồng, cải thiện cảnh quan, bảo tồn các di tích văn hoá, lịch sử và nét đặc trưng địa phương thông qua việc đánh giá môi trường chiến lược trong quá trình lập quy hoạch đô thị.
- Khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, hạn chế sử dụng đất nông nghiệp, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả đất đô thị nhằm tạo ra nguồn lực phát triển đô thị, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững.
- Bảo đảm tính đồng bộ về không gian kiến trúc, hệ thống hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật đô thị và không gian ngầm; phát triển hài hoà giữa các khu vực trong đô thị.
- Đáp ứng nhu cầu sử dụng nhà ở, công trình y tế, giáo dục, văn hoá, thể thao, thương mại, công viên, cây xanh, mặt nước và công trình hạ tầng xã hội khác.
- Đáp ứng nhu cầu sử dụng hạ tầng kỹ thuật gồm hệ thống giao thông, cung cấp năng lượng, chiếu sáng công cộng, cấp nước, thoát nước, xử lý chất thải, thông tin liên lạc và các công trình hạ tầng kỹ thuật khác; bảo đảm sự kết nối, thống nhất giữa các hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong đô thị và sự liên thông với các công trình hạ tầng kỹ thuật cấp vùng, quốc gia và quốc tế.
Xem thêm: Thiết kế cảnh quan hiện đại – Xu hướng thiết kế cảnh quan nổi bật 2024
Các hành vi bị cấm trong quy hoạch đô thị
Điều 16 Luật Quy hoạch đô thị 2009 (sửa đổi, bổ sung 2018) trình bày những hành vi bị cấm trong quy hoạch đô thị:
- Không thực hiện trách nhiệm tổ chức lập quy hoạch đô thị.
- Chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch đô thị không đủ điều kiện năng lực.
- Lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch đô thị không đúng quy định của Luật này.
- Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động quy hoạch đô thị.
- Cấp giấy phép quy hoạch trái với quy định của Luật này.
- Cấp chứng chỉ quy hoạch tại các khu vực chưa có quy hoạch đô thị được phê duyệt.
- Từ chối cung cấp thông tin, trừ trường hợp thông tin thuộc bí mật nhà nước; cung cấp sai thông tin về quy hoạch đô thị.
- Cố ý vi phạm quy hoạch đô thị đã được phê duyệt.
- Phá hoại không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị.
- Cắm mốc giới sai lệch; phá hoại, làm sai lệch mốc giới quy hoạch đô thị.
- Cản trở, gây khó khăn cho việc lập và thực hiện quy hoạch đô thị.
Nếu bạn đang tìm kiếm một đơn vị quy hoạch cảnh quan đô thị uy tín, Mein Garten là một gợi ý dành cho bạn. Với đội ngũ chuyên gia nông lâm và kiến trúc sư được đào tạo bài bản, nắm vững các yêu cầu trong quy hoạch cảnh quan, Mein Garten đảm bảo quy hoạch đô thị đúng nguyên tắc và quy định, không chỉ tạo thẩm mỹ cho không gian ngoài trời, mà còn đáp ứng nhu cầu công năng cho khách hàng.
